ارائه کننده: سارا پوینده
استاد راهنما: دکتر علیرضا ریاحی بختیاری
استاد مشاور: دکتر سید محمود قاسم پوری
استاد ناظر داخلی: دکتر نادر بهرامی فر
استاد ناظر خارج از دانشگاه: دکتر مجید عسکری حصنی
نماینده تحصیلات تکمیلی: دکتر سمیه نهاوندیان
تاریخ: 1402/11/01
ساعت: 13
مکان: سالن اصلی کاخ

چکیده:

خلیج فارس یکی از زیست­ بوم­های شاخص در آلودگی نفتی و همچنین یکی از زیستگاه­ های اصلی لاک­ پشت پوزه عقابی در جهان است. جمعیت لاک ­پشت­ های پوزه عقابی به عنوان یکی از گونه­ های شاخص خلیج فارس به دلیل عوامل انسانی از جمله آلودگی محیطی در معرض خطر انقراض جدی قرار دارد. به منظور تعیین غلظت، منشأ و الگوی توزیع ترکیبات PAH و آلکان­ های نرمال در 3 قسمت پوسته، سفیده و زرده تخم لاک پشت­ های پوزه عقابی به عنوان گونه ­ای با طول عمر بالا و مهاجرت گسترده نمونه ­برداری تصادفی از تخم لاک ­پشت پوزه عقابی از آشیانه­­های مختلف در جزیره ام­ال گرم در اردیبهشت و خرداد ماه 1401 انجام گرفت. استخراج و جداسازی ترکیبات PAH و آلکان­های نرمال با استفاده از حلال­ های آلی و دو مرحله کروماتوگرافی ستونی و شناسایی این ترکیبات با دستگاه کروماتوگرافی گازی/طیف سنج جرمی صورت پذیرفت. غلظت کلی آلکان ­های نرمال در 3 قسمت زرده، سفیده و پوسته تخم در محدوده 59/60 تا 04/874 میکروگرم در هر گرم وزن خشک و به همین ترتیب محدوده کلی غلظت ترکیبات PAH، 91/38 تا 52/544 نانوگرم در هر گرم وزن خشک بدست آمد. غلظت ترکیبات PAH و آلکان­های نرمال به ترتیب در زرده> پوسته> سفیده یافت شد. غلظت این ترکیبات بر اساس میزان چربی در بین 3 قسمت زرده، سفیده و پوسته در هر 3 آشیانه لاک ­پشت دارای اختلاف معنادار بود. غلظت بالای این ترکیبات به­ ویژه آلکان­ های نرمال در پوسته تخم، تقریباً در همان سطح آلودگی زرده، می­تواند نشان­ دهنده توانایی انباشته شدن ترکیبات آلی در پوسته و قابلیت استفاده از این بافت به عنوان عامل پایشگر نیز باشد.  منشأ غالب ترکیبات PAH و آلکان­ های نرمال در تخم ­های جمع ­آوری شده از تمامی آشیانه­ ها پتروژنیک و الگوی ترکیبی هیدروکربن­ ها در بین تخم ­های لاک ­پشت از آشیانه­ های مختلف تفاوت­ های جزیی نشان داد. نتایج آزمون مولفه­ های اصلی با استفاده از نسبت­ های تشخیصی مرتبط با ترکیبات PAH و آلکان­های نرمال نشان داد غالب نمونه­ های تخم لاک­ پشت در آشیانه B در گروه متمایز دیگری نسبت به آشیانه های A و C قرار دارند. این تفاوت احتمالا به دلیل  مسیرهای مهاجرتی متفاوت و مواجهه با زیستگاه­های تغذیه­ای با سطوح آلودگی نفتی متفاوت است. با این وجود برای دستیابی به نتایج دقیق ­تر، مطالعات تکمیلی در زمینه اندازه­ گیری ترکیبات نفتی در خون لاک ­پشت­ های دریایی پوزه ­عقابی و زیستگاه ­های مورد تغذیه ضروری به نظر می رسد.